Beschrijving
In 1922-1924 verrees op het knooppunt van de oude uitvalswegen en een nieuwe woonbuurt in het oosten van Utrecht een bijzondere kerk. Deze Aloysiuskerk werd ontworpen op een zeshoekig grondvlak en bekroond met een hoog oprijzende koepel, naar het ontwerp van de architect Hendrik Willem Valk (1886-1973).
Hij schuwde de verworvenheden van de moderne bouwindustrie zeker niet, want ook hij wilde de historiserende vormgeving van de negentiende eeuw achter zich laten. Maar anders dan zijn collega’s van de Nieuwe Zakelijkheid, meende hij dat kerken en andere openbare gebouwen geborgenheid en vertrouwdheid moesten bieden. Daartoe zocht ook Valk naar archetypes in de bouwkunst, die hij vervolgens in gestileerde, haast abstracte vorm in zijn monumentale kerkgebouwen toepaste. Ook het materiaalgebruik getuigt van deze opvatting: de funderingen zijn van gewapend beton, de hoge koepel is in feite een ijzeren skeletconstructie, terwijl de muren en de gewelven zijn uitgevoerd in schoon metselwerk van de hoogste kwaliteit. Direct na de voltooiing van het gebouw kreeg de kunstenaar Willem Wiegmans (1892-1942) de opdracht voor de muurschilderingen en de glas-in-loodvensters met het levensverhaal van Aloysius. Zijn figuratieve, maar eveneens geabstraheerde, voorstellingen sluiten aan bij de architectonische vormgeving en samen vormen zij een ‘Gesamtkunstwerk’.
De Aloysiuskerk in Utrecht vertelt over alle facetten van de zeshoekige koepelkerk, haar plaats in de ontwikkeling van Utrecht Oost in het Interbellum, de ontwerp- en bouwgeschiedenis, en de kunstzinnige afwerking van het interieur.
