Beschrijving
Utrecht in tekeningen: verrassend beeld van de stad
De tekeningen in dit boek, afkomstig van zo’n negentig kunstenaars, geven een veelkleurig en verrassend beeld van de ontwikkeling die Utrecht in de twintigste eeuw doorgemaakte. Van een rustige provinciestad groeide Utrecht uit tot één van de grootste steden van het land. Die overgang verliep niet geruisloos. De nauwe straten waren niet berekend op de komst van de elektrische tram aan het begin van de eeuw. Sloop van soms eeuwenoude panden was nodig om een betere doorstroming van het verkeer tot stand te kunnen brengen. De toenemende verkeersdrukte, de ontwikkeling van Utrecht als knooppunt van spoorwegen en de aanleg van nieuwe woonwijken zorgden voor een totaal ander aanzien van de stad.
Van compacte stad naar grootschalige stedenbouw
De rust van de compacte stad aan het begin van de twintigste eeuw en de grootschalige stedenbouwkundige ontwikkelingen in vooral de laatste decennia van de eeuw zijn terug te vinden in de tekeningen die in dit boek zijn afgebeeld en beschreven. Op sommige tekeningen is het straatbeeld totaal onherkenbaar, terwijl er ook tekeningen zijn die een vertrouwd beeld oproepen. De tekeningen zijn zo gekozen en gecombineerd dat ze elkaar aanvullen. De begeleidende tekst en de kaarten met de standpunten van de tekenaars zorgen voor een duidelijke context.
Stad Utrecht in 400 tekeningen in groot formaat
De getekende stad. Utrecht in tekeningen 1900-2000 biedt een keuze van ruim vierhonderd tekeningen uit de collectie van Het Utrechts Archief die laten zien hoe het beeld van de stad Utrecht tussen 1900 en 2000 ingrijpend veranderde. De – direct op papier gemaakte – topografische tekeningen roepen een aparte sfeer op, heel anders dan bij foto’s. Het is deze sfeer die dit een heel bijzonder boek maakt. Wie het ter hand neemt raakt niet meer uitgekeken.
Recensie
Na een eerdere uitgave met tekeningen van de stad Utrecht uit de periode 1550-1900 (2005) maakte dezelfde samenstelster dit boek in groot formaat met ruim vierhonderd topografische tekeningen uit de twintigste eeuw. Ze zijn van negentig tekenaars en komen uit het Utrechts Archief, waar tevens een tentoonstelling is ingericht. Het boek is ingedeeld naar gezichten op de stad in het algemeen, vervolgens langs de stadsbuitengracht, de Oudegracht, straten en pleinen in de binnenstad, de Stationswijk en Hoog Catharijne en ten slotte de buitenwijken. Elk thema wordt apart ingeleid en aangevuld met een lokatiekaart, waarna elke tekening afzonderlijk wordt beschreven. De tekeningen zijn in kleur afgedrukt en geven een goede indruk van de grote veranderingen in het beeld van deze zowel levendige als sfeervolle stad sinds 1900. Een titelbeschrijving van alle tekeningen besluit het zorgvuldig uitgegeven boek, samen met literatuurlijst en indices op personen, plaatsen en tekenaars, met bekende namen als Adriani-Hovy, Grolman en Schut.
Dr. J. Kroes
